Dojrzewanie jest to proces który prowadzi do przemiany osobnika młodocianego w postać dorosłą. Przemiany te dotyczą zarówno strefy fizycznej jak i psychicznej. U człowieka czas rozpoczęcia dojrzewania i okres jego trwania wykazuje pewne różnice osobnicze. Różnice te związane są z predyspozycjami genetycznymi, klimatem, szerokością geograficzną oraz z płcią . Powszechnie wiadomo, że młode dziewczęta szybciej rozpoczynają okres dojrzewania niż ich męscy rówieśnicy. Dojrzewanie prowadzi do osiągnięcia dojrzałości płciowej, co u młodych kobiet warunkuje możliwość zajścia w ciążę i urodzenia dziecka. Dojrzałość ta objawia się regularnymi cyklami miesięcznymi, w czasie których dochodzi do jajeczkowania. Proces ten trwa do około 16- 17 roku życia. Często przyjmuje się ,że początek dojrzewania jest związany z wystąpieniem pierwszej miesiączki u młodej dziewczyny. Jednak nie jest to prawdą , ponieważ hormony jajnikowe odpowiedzialne właśnie za dojrzewanie, syntetyzowane są już w okresie około 10 roku życia. W początkowych etapach dojrzewania nie ma widocznych zmian organizmie. Zmiany, przede wszystkim fizyczne można obserwować między 11 a 14 rokiem życia.
Dojrzewanie dziewcząt można podzielić na kilka faz.
Faza dziecięca- występuje między 8 a 12 rokiem życia. Nie występują w tym czasie żadne szczególne objawy dojrzewania.
Faza zwiastunów pokwitania- może zacząć się między 8 a 14 rokiem życia , z reguły rozpoczyna się w wieku 11 lat. Pierwszymi objawami są delikatne, prawie niewidoczne włosy łonowe, pokrywające zewnętrzne wargi sromowe. Brodawki sutkowe powiększają się i uwypuklają, osiągając stadium tak zwanego ‚”pączka”, następuje nagły przyrost masy ciała.
Faza przedpokwitaniowa- najczęściej występuje u dziewcząt w wieku 12 lat ale może. wystąpić między 9 a 15 rokiem życia. W tej fazie następuje dalszy przyrost masy ciała, poszerzają się biodra, piersi są większe i pełniejsze, brodawki sutkowe ciemnieją ,wskutek zwiększenia ilości pigmentu w pokrywającej je skórze. Rozpoczyna się, wewnątrz pochwy, produkcja specjalnej wydzieliny o białej barwie lub przeźroczystej.
Faza pokwitania właściwego- występuje między 13 a 16 rokiem życia, przypada z reguły na wiek około 13 lat. Piersi u dziewcząt w tym wieku są już wyraźnie zaznaczone , z brodawką i jej otoczką o ciemnym zabarwieniu. Pojawia się owłosienie pod pachami a włosy łonowe pokrywają wzgórek łonowy na kształt trójkąta. U większości młodych kobiet w tym wieku pojawia się pierwsze krwawienie miesięczne.
Faza młodzieńcza-z reguły przypada na 15 rok życia, lecz może zacząć się także w wieku 12- 19 lat. W tym wieku młode dziewczyny nabierają kobiecej sylwetki- piersi mają właściwą budowę i kształt, biodra są pełniejsze. Włosy na wzgórku łonowym są grube , pokręcane i gęste i pokrywają cały jego obszar. W tym czasie dziewczęta osiągają swój wsteczny wzrost ciała. Krwawienie miesiączkowe i owulacja występują regularnie.
Zmiany zewnętrzne obserwowane u dojrzewających dziewcząt.
Wysokość ciała. Gwałtowny wzrost wysokości obserwuje się u dziewcząt w wieku 10 -12 lat. Skok wysokości związany jest z działalnością przysadki z której wydzielane są hormony aktywujące produkcję komórek odpowiedzialnych za budowę kości. W wyniku tego wydłużają się nogi , ramiona i kręgosłup. Wzrost w czasie dojrzewania jest procesem zachodzącym etapowo. Najszybszy przyrost wzrostu obserwuje się u dziewcząt dwunastoletnich, jednak maksymalne jego tempo przypada od wieku 9 lat i 9 miesięcy do 14 lat i 6 miesięcy. U dorastającej dziewczynki można określić maksymalny wzrost jaki ona osiągnie. Po pierwszej miesiączce dziewczęta rosną jeszcze 8 centymetrów. Proporcje ciała dziewczynki zmieniają się, poszerza się talia, wzrasta obwód bioder. Twarz także ulega zmianie , rozrastają się łuki brwiowe i kości policzkowe, zmienia się kształt uszu i nosa. Zwiększona produkcja hormonów wywołuje zmiany fizyczne i psychiczne. W wyniku dużej sekrecji hormonów skóra często przetłuszcza się, może wystąpić trądzik młodzieńczy. Młode dziewczyny często cierpią na huśtawkę nastrojów, stają się bardzo wrażliwe i pobudliwe.
Owłosienie ciała.
Owłosienie na wzgórku łonowym pojawia się etapowo. Na początku jest to kilka włosków a po dwóch latach włosy tworzą powierzchnię o kształcie trójkąta. Włosy te z czasem robią się coraz bardziej ciemne, grube i poskręcane. Czasem pojawia się owłosienie w okolicy pępka i tworzy linię prowadzącą do wzgórka łonowego. Włosy na nogach stają się ciemniejsze i grubsze. Pojawia się także owłosienie pod pachami.
Zwiększanie się wielkości piersi.
W pierwszych etapach dojrzewania powiększa się otoczka piersi a jej barwa ulega przyciemnieniu. Gruczoły mlekowe pod wpływem hormonów wydzielanych przez jajniki- estrogenów, powiększają się i w związku z tym młode dziewczyny odczuwają bóle piersi , podobne do tych które występują w okresie przedmiesiączkowym u kobiet dojrzałych. Wokół tych gruczołów narasta tkanka tłuszczowa, która stanowi ich ochronę. Objawia się to powiększeniem piersi. Wielkość i kształt piersi jest z reguły dziedziczona i zależy od rodzaju tkanki łącznej oraz ilości wytworzonej tkanki tłuszczowej , które tworzą strukturę piersi. Często obserwuje się , że piersi różnią się wielkością, jednak po osiągnięciu dojrzałości przez dziewczynkę wygląd ich jest już prawidłowy. Gromadzenie się tkanki tłuszczowej obserwuje się także na pośladkach, w okolicach bioder i ud. Kształty młodej dziewczyny zaokrąglają się, figura staje się coraz bardziej kobieca. Namnażanie się komórek tkanki tłuszczowej wywołane jest działaniem estrogenów, które w czasie dojrzewania wydzielane są w dużej ilości.
Działalność hormonów w czasie dojrzewania.
Hormony są specyficznymi substancjami , które regulują działanie wielu układów i narządów. Wydzielane są przez specjalne gruczoły, zwane dokrewnymi lub tkanki. Hormony wydzielane są do krwi i tą drogą docierają do organów docelowych. Aby hormon mógł działać musi on odnaleźć w danym organie specyficzne dla niego receptory. Za regulacje wydzielania hormonów odpowiedzialne jest przysadka mózgowa , poprzez wydzielanie hormonów tropowych. Natomiast całym układem hormonalnym zawiaduje podwzgórze.
Istotnymi hormonami biorącymi udział w dojrzewaniu płciowym u dziewcząt są estrogeny i progesteron syntetyzowane w jajnikach a następnie wydzielane do ustroju. Regulacja wydzielania hormonów jajnikowych jest regulowana poprzez specjalne hormony wydzielane przez przysadkę mózgową. Estrogeny i progesteron aktywują dojrzewanie komórki jajowej, wywołują owulację oraz odpowiedzialne są za wykształcenie drugorzędnych cech płciowych. Hormony te wywołują też liczne zmiany w pochwie , przygotowując ją do przyjęcia jajeczka i ewentualnej ciąży. Wpływają także na odżywianie struktur wchodzących w skład układu rodnego i nie tylko, np. jajowodów , pochwy, cewki moczowej i pęcherza.
Pierwsze krwawienie miesiączkowe.
Na wiek , w którym przypada pierwsza miesiączka składają się różne czynniki. Są nimi warunki klimatyczne, predyspozycje genetyczne a także uwarunkowania społeczne. Z reguły pierwsza miesiączka przypada na wiek 12 -14 lat. Jednak zdarza się że pierwszego krwawienia dostają już dziesięcioletnie dziewczynki , czasem krwawienie pojawia się dopiero po 16 roku życia i jest to zupełnie prawidłowe zjawisko. W czasie dojrzewania powiększają się rozmiary macicy. Początkowo ( w wieku niemowlęcym ) ma wielkość i kształt śliwki, osiągając wielkość gruszki w momencie zakończenia dojrzewania.
Dojrzewanie jest okresem w którym reguluje się współpraca jajników z przysadką mózgową. Dzięki prawidłowemu działaniu obu narządów występuje regularne jajeczkowanie, zmiany w śluzówce przygotowującą ją do przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej , a przypadku gdy jajeczko nie zostanie zapłodnione wystąpienie krwawienia miesiączkowego. Cały cykl miesiączkowy regulowany jest przez hormony. Wydzielany przez przysadkę mózgową hormon zwany folikulostymuliną (FSH) reguluje jajeczkowanie poprzez aktywacje wzrostu pęcherzyka jajnikowego, który przekształci się w prawidłową komórkę jajową. FSH aktywuje specjalne komórki w pęcherzyku Graafa odpowiedzialne za sekrecję estrogenów. Estrogeny a przede wszystkim estradiol odpowiedzialne są za cykliczne zmiany w śluzówce macicy. Po uwolnieniu komórki jajowej , pęcherzyk Graafa zostaje przekształcony w tzw. ciałko żółte, w którym syntetyzowany jest drugi , bardzo istotny w cyklu owulacyjnym hormon- progesteron.
Progesteron również wywołuje liczne zmiany w śluzówce macicy, m.in. wzrost ilości gruczołów wydzielniczych. Zmiany te mają na celu przygotować macicę do przyjęcia zapłodnionego jajeczka. Drugi ważny hormon przysadkowy to hormon lutenizujący LH . Wpływa on na dojrzewanie pęcherzyka Graafa i sekrecję progesteronu przez ciałko żółte. Jeśli do zapłodnienia nie dojdzie to ciałko żółte degeneruje a śluzówka macicy złuszcza się i zostaje wydalona drogami rodnymi -następuje miesiączka. Po miesiączce następuje ponowny wzrost hormonów przysadkowych i cykl się powtarza.
Możecie napisać jak u was przebiega okres dojrzewania, podajcie swoje objawy, to pomogę ustalić na jakim etapie dojrzewania jesteście.
klaudia685@op.pl
GG 4840433
Mam 13 lat, chodzę do podstawówki. Moja historia z okresem rozpoczęła się prawie rok temu ( W tamtym roku w czerwcu). Byłam wtedy u cioci i poszłam do wc i zobaczyłam średnio wielkościową plamę krwi na moich majtakach. Ciocia była ( i nadal jest) mi bardzo bliska. Miałam tam z mama spać. Ale do rzeczy